Jacek MALCZEWSKI

Olej, tektura, 99.5 x 68.5 cm
Sygnowany p.d.: J. Malczewski | 1917

Portret przedstawia niezidentyfikowanego lejtnanta (podporucznika) elitarnego 1. pułku ułanów armii austro-węgierskiej, szefostwa samego cesarza Franciszka Józefa I, a formowanego, jak większość pułków ułańskich, na terenie Galicji. Widoczne na piersi portretowanego odznaczenia to Medal Srebrny za Waleczność (Tapferkeit; od 1917 Fortitudini) oraz Marianer-Kreuz des Deutschen Ritterordens (Krzyż Orderu Domu Niemieckiego Najświętszej Marii Panny w Jerozolimie) zapewne trzeciej klasy, zw. Marian Dekoration lub Marianer, order nadawany od roku 1871. Jego ustanowienie wiąże się z reaktywowanym w 1806 przez cesarza Austrii Franciszka I dawnym zakonem rycerskim Domu Niemieckiego Marii Panny w Jerozolimie, działającego odtąd jako instytucja religijna i charytatywna.

Jacek Malczewski, wybitny przedstawiciel malarstwa polskiego modernizmu. Studia artystyczne rozpoczął w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie w latach 1872-1875 uczył się pod kierunkiem Feliksa Szynalewskiego, Władysława Łuszczkiewicza i Jana Matejki, do którego pracowni uczęszczał ponownie w latach 1877-1879. Następnie kształcił się w Paryskiej École des Beaux Arts u E. Lehmanna (1876-1877). W 1880 podróżował do Włoch. W 1884-1885 wziął udział – jako rysownik – w naukowej ekspedycji Karola Lanckorońskiego do Azji Mniejszej. Wówczas był także w Grecji i we Włoszech. W latach 1885-1886 przebywał przez kilka miesięcy w Monachium. Po powrocie zamieszkał na stałe w Krakowie, skąd wyjeżdżał jeszcze do Monachium i do Włoch. W 1896-1900 uczył w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a w latach 1911-1922 był profesorem i dwukrotnie rektorem krakowskiej Akademii. Lata 1914-1915 spędził w Wiedniu, w 1916 wrócił do Krakowa. W ostatnich latach życia przebywał głównie w Lusławicach i Charzewicach. Był współzałożycielem Towarzystwa Artystów Polskich “Sztuka” (1897) oraz członkiem grupy “Zero” (1908).
We wczesnym okresie twórczości malował portrety, sceny rodzajowe i obrazy o tematach związanych z martyrologią Polaków po powstaniu styczniowym. Od lat dziewięćdziesiątych XIX wieku tworzył obrazy o treściach symbolicznych z przenikającymi się wątkami patriotycznymi, biblijnymi, baśniowymi, literackimi i alegoryczno-fantastycznymi.