PREZYDENT STANISŁAW WOJCIECHOWSKI, po 1922

9,600.00 zł

Zamocowany do deski

Rzeźba dotąd nieznana. Plakieta próba, wykonana w jednym egzemplarzu do akceptacji. Bez napisu na dolnym pasie „Stanisław Wojciechowski, który byłby dodany. Zapewne na początku 1926, a po zamachu majowym nie było klimatu do jej powielania.

Stanisław Wojciechowski urodził się w roku 1869 w Kaliszu, w zubożałej rodzinie szlacheckiej. Studiował na Uniwersytecie Warszawskim. Był członkiem tajnych, antyrosyjskich organizacji, m.in. Centralizacji Związku Młodzieży Polskiej Zet. Należał do założycieli Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). W latach 90. XIX w. Wojciechowski wchodził do kierującego partią Centralnego Komitetu Robotniczego. Zakupił w Lipsku maszynę drukarską, na której, po potajemnym sprowadzeniu jej do kraju, drukował w Wilnie do 1899 roku Robotnika. Był też współredaktorem tego pisma, obok Józefa Piłsudskiego. Po rewolucji 1905 roku zaangażował się w działalność w ruchu spółdzielczym. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej, w latach 1919-1920 był ministrem spraw wewnętrznych. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast.

20 grudnia 1922 r., po zabójstwie prezydenta Narutowicza, Zgromadzenie Narodowe wybrało Stanisława Wojciechowskiego na nową głowę państwa. Prezydentura Wojciechowskiego przypadła na trudne czasy dla wewnętrznej sytuacji Polski. Uzdrowienia wymagała gospodarka i finanse państwa, w kraju szalała inflacja. Niestabilna była także sytuacja polityczna, kolejne rządy upadały w szybkim tempie. Prezydenta uważano powszechnie za człowieka nadzwyczaj prawego i uczciwego, dorastającego przy tym do zajmowanego stanowiska. W krótkim też czasie potrafił on też zdobyć sobie szacunek niemal u wszystkich.

Kadencja prezydencka Wojciechowskiego skończyła się przed upływem 7 lat, przewidzianych przez konstytucję. Przerwał ją zamach 26 maja 1926 r., gdy marszałek Józef Piłsudski zorganizował demonstrację zbrojną wiernych sobie oddziałów. Doszło wówczas, na moście Poniatowskiego w Warszawie, do dramatycznej rozmowy między marszałkiem Piłsudskim i prezydentem Wojciechowskim. Demonstracja zbrojna przerodziła się w walki pomiędzy oddziałami Piłsudskiego a siłami wiernymi rządowi i prezydentowi. 14 maja 1926 r., prezydent Wojciechowski zrzekł się sprawowanej funkcji ze względu na sytuację uniemożliwiającą sprawowanie urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej. Rezygnował z urzędu chcąc zapobiec wojnie domowej. Po wycofaniu się z życia politycznego w 1926 r. Wojciechowski został profesorem w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego; prowadził także Spółdzielczy Instytut Naukowy. Lata niemieckiej okupacji przeżył w Warszawie. Zmarł 9 kwietnia 1953 roku w Gołąbkach (dziś w granicach Warszawy). Jego grób znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.